چک‌لیست امن‌سازی مجازی سازی
چک‌لیست امن‌سازی مجازی سازی
با رشد چشمگیر فناوری مجازی سازی در سال های اخیر، سازمان ها بیش از پیش به سمت پیاده سازی و گسترش زیرساخت های مجازی روی آورده اند. از سوی دیگر، با افزایش وابستگی به این فناوری، اهمیت امنیت مجازی سازی و امن‌سازی زیر ساخت مجازی نیز دوچندان شده است. یک نقص امنیتی در محیط مجازی می تواند عواقب فاجعه باری از جمله از دست دادن داده ها، توقف کسب و کار و نقض حریم خصوصی کاربران را به دنبال داشته باشد. در این مقاله به صورت جامع به مبحث امن سازی ساختار مجازی سازی می پردازیم و راهنمای عملی برای Hardening این بستر حیاتی ارائه می دهیم.
فهرست مطالب
چرا امنیت در مجازی سازی ضروری است؟
پیش از آنکه به جزئیات امن‌سازی بپردازیم، لازم است روشن کنیم که چرا امنیت در ساختار مجازی سازی موضوعی بسیار جدی است. برخلاف تصور برخی افراد که فکر می کنند مجازی سازی به خودی خود ذاتا امن است، حقیقت این است که ساختار های مجازی اگر به درستی پیکربندی نشوند، حتی می توانند بیشتر از زیرساخت های سنتی آسیب پذیر باشند.
به عنوان مثال اگر هایپروایزر به درستی ایزوله نشده باشد، مهاجم با نفوذ به یک ماشین مجازی می تواند سایر ماشین ها و حتی کل سرور فیزیکی را تحت کنترل خود بگیرد. در محیط هایی که تعداد زیادی VM در حال اجرا هستند، همچین حمله ای می تواند به یک فاجعه امنیتی تبدیل شود. همچنین وجود قابلیت هایی مانند vMotion، Snapshot و Cloning نیز در صورت پیکربندی نادرست می توانند مسیر های جدیدی برای حملات باز کنند.
بنابراین، امنیت در مجازی سازی نه تنها به محافظت از منابع فیزیکی کمک می کند، بلکه در محافظت از داده ها، تداوم سرویس ها و اعتماد کاربران نیز نقش حیاتی ایفا می کند.
امن‌سازی چیست و چه هدفی دارد؟
امن‌سازی به زبان ساده، فرایند کاهش سطح حمله (Attack Surface) از طریق غیرفعال سازی قابلیت های غیرضروری، اعمال محدودیت های دسترسی، اعمال پیکربندی های امن و نظارت پیوسته بر رفتار سیستم است.
در محیط های مجازی سازی، امن‌سازی به معنای ایجاد دیوار های امنیتی بین لایه های مختلف سیستم است: از خود هایپروایزر گرفته تا ماشین های مجازی، شبکه های مجازی، شبکه های ارتباطی و حتی ابزار های مدیریتی.
هدف اصلی این اقدامات این است که حتی اگر بخشی از سیستم دچار نقض امنیتی شود، نتواند سایر بخش ها را آلوده کرده یا اطلاعات حساس را به بیرون منتقل کند.
در ادامه به بررسی دقیق اقداماتی می پردازیم که برای امن سازی محیط مجازی سازی باید انجام شوند.
امن سازی هایپروایزر (Hypervisor Hardening)
هایپروایزر به عنوان قلب زیرساخت مجازی، یکی از حیاتی ترین بخش ها در ساختار مجازی سازی است. اگر این بخش هک شود، به منزله سقوط کل زیرساخت خواهد بود. پس امن سازی آن حیاتی ترین گام در امن سازی ساختار مجازی سازی محسوب می شود.
- ۱. به روز رسانی منظم
بسیاری از حملات از طریق آسیب پذیری های شناخته شده انجام می شوند. نصب به روزرسانی ها و پچ های امنیتی به موقع ضروری است. همواره هایپروایزر را به آخرین نسخه و پچ امنیتی منتشر شده توسط سازنده (مانند VMware ESXi، Microsoft Hyper-V و…) به روز نگه دارید. این پچ ها آسیب پذیری های کشف شده را برطرف می کنند.
- 2. غیرفعال سازی سرویس های غیرضروری
تمام سرویس ها و پورت های شبکه که برای عملکرد هایپروایزر ضروری نیستند را غیرفعال کنید. این کار سطح حمله را به شدت کاهش می دهد. سرویس هایی مانند FTP، SSH یا Web Console در صورتی که نیاز به آنها نباشد، باید غیرفعال شوند.
- 3. تقسیم بندی شبکه مدیریت
شبکه مدیریت هایپروایزر را از شبکه داده ماشین های مجازی و سایر شبکه ها ایزوله کنید. دسترسی به این شبکه باید کاملا محدود و کنترل شده باشد. همچنین در نظر داشته باشید که فقط IPهای مشخص باید امکان اتصال به محیط مدیریتی را داشته باشند.
- 4. استفاده از احراز هویت چند عاملی (MFA)
برای دسترسی به هایپروایزر از رمز های عبور قوی، طولانی و پیچیده استفاده کنید و MFA را فعال کنید. به ویژه برای ورود به محیط هایی مانند vCenter یا ESXi Shell.
مدریت کاربران و دسترسی ها
یکی از بزرگترین خطرات امنیتی در سازمان ها، دسترسی بیش از حد کاربران به منابع حساس است. برای رفع این مشکلات می توان راه های زیر را در نظر گرفت.
- 1. اصل حداقل دسترسی (Least Privilege)
هر کاربر باید تنها به بخش هایی دسترسی داشته باشد که برای انجام وظایفش نیاز دارد.
- 2. ایجاد گروه های کاربری با سطح دسترسی مشخص
به جای تخصیص مستقیم مجوز ها، از گروه های کاربری استفاده شود.
- 3. احراز هویت مرکزی
از یک راهکار احراز هویت مرکزی مانند Active Directory یا LDAP برای مدیریت کاربران و گروه ها استفاده کنید.
- 4. غیرفعال سازی حساب های پیش فرض یا نام گذاری مجدد آنها
حساب هایی مانند admin یا root اولین هدف مهاجمان هستند.
- 5. ثبت گزارش ورود و فعالیت کاربران
با استفاده از Audit Logs و ارسال آن به سرور Syslog مرکزی.
امن سازی ماشین های مجازی
اگرچه VMها به صورت مستقل اجرا می شوند، ولی در صورت آلوده شدن می توانند به سایر ماشین ها حمله کنند و آلودگی را انتقال دهند، به ویژه اگر در یک شبکه مشترک قرار گرفته باشند. همچنین ماشین های مجازی اهداف نهایی حملات هستند و نیازمند رویکرد های امنیتی خاص خود هستند.
- 1. نصب ابزار های یکپارچه سازی
اطمینان حاصل کنید که ابزار های یکپارچه سازی ماشین مجازی مانند VMware Tools یا Hyper-V Integration Services همیشه به روز و به درستی نصب شده باشند. این ابزار ها امکانات امنیتی و مدیریتی مهمی را فراهم می کنند.
- 2. غیرفعال سازی سخت افزار های مجازی غیرضروری
هر سخت افزار مجازی مانند پورت های سریال، فلاپی درایور، پورت USB یا CDROM که برای عملکرد ماشین مجازی ضروری نیست را حذف کنید. این کار نقاط احتمالی نفوذ را کاهش می دهد.
- 3. تنظیم فایروال و آنتی ویروس داخل هر VM به صورت مجزا
- 4. استفاده از Snapshot ها به صورت کنترل شده و در شرایط ضروری
جداسازی شبکه ها و مدیریت ترافیک
امنیت در مجازی سازی فقط به خود ماشین ها محدود نمی شود. ترافیک شبکه ای که بین آنها جریان دارد نیز باید کنترل شود.
- 1. تقسیم بندی شبکه با VLAN
مدیریت، دسترسی کاربران و ترافیک بک آپ در شبکه های جداگانه انجام شود.
- 2. استفاده از Private VLAN برای ارتباط ایزوله بین VM ها
- 3. نصب فایروال های نرم افزاری بین VLAN ها (مثل vShield یا NSX)
رمزنگاری در تمام سطوح
رمزنگاری یک لایه ی حیاتی برای محافظت از داده هاست، چه در حالت انتقال (In Transit) و چه در حالت ذخیره (At Rest).
- 1. رمزنگاری دیسک های مجازی
- 2. استفاده از پروتکل های امن مانند TLS 1.2 / 1.3 برای پنل های مدیریتی
- 3. ایجاد VPN برای مدیریت از راه دور و مانیتورینگ
مانیتورینگ، گزارش گیری و پاسخ سریع به حادثه
امنیت بدون مانیتورینگ یعنی بی خبری از حمله تا لحظه ی فاجعه.
- 1. استفاده از ابزار هایی مانند Graylog، Zabbix یا ELK Stack برای جمع آوری لاگ ها و تحلیل رویداد ها
- 2. تنظیم آلارم ها برای فعالیت های مشکوک مثل تلاش برای ورود ناموفق یا تغییر پیکربندی حساس
- 3. مستند سازی فرایند پاسخ به حادثه (Incident Response Plan)
پشتیبان گیری و بازیابی
یک برنامه پشتیبان گیری و بازیابی قوی، آخرین خط دفاعی در برابر از دست دادن داده ها است.
- 1. پشتیبان گیری منظم
از ماشین های مجازی و پیکربندی هایپروایزر به طور منظم و در فواصل زمانی مناسب پشتیبان گیری کنید.
- 2. پشتیبان گیری خارج از سایت
پشتیبان گیری خارج از سایت یا Off-site Backup یکی از راه های موثر برای امن نگه داشتن اطلاعات پشتیبان گیری شده است. این نسخه های پشتیبان را در یک مکان فیزیکی جداگانه و امن ذخیره کنید.
- 3. تست بازیابی
به طور منظم فرآیند بازیابی را تست کنید تا از قابلیت بازیابی داده ها در صورت بروز فاجعه اطمینان حاصل کنید.
- 4. رمزنگاری پشتیبان ها
از رمزنگاری برای محافظت از داده های پشتیبان گیری شده در برابر دسترسی غیر مجار استفاده کنید.
امنیت فیزیکی
در نهایت فراموش نکنید که امنیت فیزیکی نیز نقش مهمی در امن سازی زیرساخت مجازی سازی دارد.
- 1. دسترسی محدود
دسترسی فیزیکی به سرور ها و تجهیزات شبکه را به افراد مجاز محدود کنید.
- 2. نظارت
از دوربین های مداربسته و سیستم های کنترل دسترسی برای نظارت بر محیط فیزیکی استفاده کنید.
چالش ها و ملاحظات رایج در پیاده سازی امنیت مجازی سازی
اجرای تمام این اقدامات در تئوری ممکن است ساده به نظر برسد، اما در عمل چالش هایی وجود دارد. برای مثال، ممکن است فشار عملکردی ناشی از رمزنگاری روی سیستم تاثیر بگذارد، یا محدود کردن دسترسی کاربران باعث نارضایتی تیم ها شود.
در چنین شرایطی، راهکار، حرکت گام به گام و بررسی تاثیر هر اقدام است. امنیت باید بخشی از فرهنگ سازمانی باشد، نه فقط مجموعه ای از ابزار ها.
نتیجه گیری
امن سازی ساختار مجازی سازی یک فرآیند مداوم است که نیازمند توجه دقیق به جزئیات و رویکردی چندلایه است. با پیروی از اصول Hardening که در این مقاله شرح داده شد، می توانید کمک کنید تا سازمانتان ریسک های امنیتی مرتبط با محیط های مجازی خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. به یاد داشته باشید که امنیت یک سفر است، نه یک مقصد. با آموزش مداوم کارکنان، بروزرسانی منظم سیستم ها و پایش دقیق محیط، می توانید یک زیرساخت مجازی سازی قوی و امن را حفظ کنید.
خدمات ما در مجموعه هیواشبکه شامل :
شرکت فنی و مهندسی هیوانوآوران داده گستر : مجری طراحی ، پیاده سازی ، پشتیبانی پروژه های شبکه و امنیت در استان گیلان – رشت و شهرها و استانهای همجوار
آموزشگاه تخصصی هیواشبکه : برگزار کننده دوره های تخصصی شبکه و امنیت ، پیکربندی سرور HP ، مجازی سازی ، MCSA 2022 ، نتورک و … به صورت حضوری با مجوز از سازمان فنی و حرفه ای و آموزش کارکنان دولت در رشت ، استان گیلان و به صورت مجازی در سراسر کشور
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.